از ابتدای بشریت، ما انسان‌ها همیشه در جستجوی محل امنی برای زندگی بوده‌ایم که در برابر انواع خطرها از ما محافظت کند. انسان‌های اولیه از غارها به‌عنوان سرپناه استفاده کرده بوند، سپس برای ساخت خانه‌های خود از سنگ و چوب استفاده کردند و این روند تکامل تا به امروز که شاهد آسمان‌خراش‌ها هستیم ادامه پیدا کرد. از گذشته تاکنون، در طول دوره‌های مختلف، مهم‌ترین دغدغه انسان و مهندسان ایمن بودن ساختمان‌ها و خانه‌ها است. با وجود حوادث طبیعی مخصوصاً زلزله، مهم است که خانه‌ها و سازه‌ها استحکام کافی داشته باشند تا صدمات مالی و جانی به انسان‌ها و جامعه وارد نکنند. با پیشرفت تکنولوژی و دانش مهندسان مصالح و روش‌های جدیدی باهدف مقاوم‌بودن اختراع شد. یکی از این مصالح، وال پست نام دارد که در این مقاله به توضیح بیشتر آن و قیمت وال پست خواهیم پرداخت.
وال پست چیست؟
وال پست یا نگهدارنده دیوار، یک سازه افقی یا عمودی از جنس فولاد یا بتن و مشابه ستون یا تیر است که به‌منظور مقاوم کردن سازه، بین دیوار و اسکلت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.وال پست با توزیع یکنواخت نیرو بر دیوارها و انتقال این نیروها به‌صورت مستقیم به ستون‌های اصلی، سازه را به‌طور چشمگیری مقاوم‌تر می‌کند. برای افزایش مقاومت ساختمان و دیوارها در برابر بادهای شدید و زلزله، طراحی و ساخت سازه را با توجه به وال پست‌ها و اقدامات مرتبط با آنها انجام دهید. این اقدامات شامل طراحی مناسب سازه موردنظر، استفاده از وال پست‌های مقاوم، انجام اقدامات لازم برای مقاوم‌سازی دیوارها و بازرسی مراحل کار و نگهداری از دیوارها به طور صحیح است.
ضرورت اجرای وال پست در ساختمان
وال پست‌ها در برابر نیروهای طوفان، باد شدید و زلزله، دیوارها را به ستون‌های اصلی ساختمان متصل می‌کنند. این ستون‌ها اسکلت مقاومی را برای ساختمان فراهم می‌کنند. زلزله همواره امنیت جانی و سلامت سازه را تهدید می‌کند. خسارات ویرانگر زلزله در کرمانشاه سال 1397 برای مردم تجربه‌ی دردناکی بود. تصاویر مربوط به ساختمانی که اسکلت سالمی داشت، ولی تمامی دیوارهایش فروریخته بود!
اجرای وال پست در ساختمان و سازه مانع اتفاق مشابه ساختمان‌های زلزله کرمانشاه خواهد شد و متأسفانه برخی کارفرما‌ها برای مقرون‌به‌صرفه بودن هزینه‌های ساختمان و قیمت وال پست از اجرای آن درحالی‌که بسیار ضروری است صرف‌نظر می‌کنند.
انواع وال پست
وادار ها در وال پست به دو دسته عمودی و وال پست افقی تقسیم می‌شود. هر دو نوع از عناصر غیرسازهای در یک ساختمان برای توزیع بارهای وارد شده و مقاوم‌سازی به کار می‌روند. اما روش اجرای آنها متفاوت بوده و در جهات گوناگونی در ساختمان قرار می‌گیرند. وادارهای عمودی به‌موازات ستون‌ها و در جهت عمودی ساختمان قرار می‌گیرند و نقشی مهم در تحمل و توزیع بارهای عمودی دارند. وادارهای افقی عمود بر ستون‌ها و در جهت افقی قرار می‌گیرند و برای تحمل و توزیع بارهای افقی ساختمان استفاده می‌شوند. در مناطق زلزله‌خیز یا مناطقی که در معرض بادهای شدید هستند، از ترکیب وال پست‌های عمودی و افق در کنار هم استفاده می‌شود تا ایمنی ساختمان بیشتر شود.
نحوه اجرای وال پست
از لحاظ نحوه اجرا، وال پست‌ها به سه دسته: وادار میانی، وادار انتهایی و وادار افقی تقسیم‌بندی می‌شوند. هر یک از این انواع متناسب با بودجه، شرایط، نوع ساختمان و … برای اجرا انتخاب می‌شوند.
وادار میانی
وال پست میانی می‌تواند از قوطی، ناودانی یا نبشی باشد. در کارگاه‌ها، معمولاً از تعدادی میلگرد استفاده می‌شود و دو نبشی ساخته می‌شود. دو نبشی‌ها در فاصله‌ای متناسب با ضخامت دیوار روبه‌رو یکدیگر قرار می‌گیرند و توسط میلگردها به هم متصل می‌شوند. همچنین، در فواصل مشخصی شاخک‌ها جهت اتصال به میلگردهای بستر جوش داده می‌شوند.
اگر بخواهیم از وال پست میانی برای تیغه‌ها یا همان دیوارهای داخلی یا استفاده کنیم، باید به‌ازای هر شکستگی موجود در دیوار یک وال پست میانی اجرا شود. قیمت وال پست بسته به نوع مصالح مورد استفاده متفاوت است. سه گزینه برای مصالح شامل: نبشی و میلگرد، قوطی در سایزهای مختلف و ناودانی پیوسته به‌جای نبشی وجود دارد. انتخاب یکی از این گزینه‌ها بستگی به‌صرفه اقتصادی و ترجیح کارفرما دارد و الزامی برای استفاده یکی از این حالت‌ها وجود ندارد.
وادار انتهایی
از وال پست انتهایی برای اتصال دیوار به ستون استفاده می‌شود. اتصال دیوار که یک المان غیرسازهای در نظر گرفته می‌شود به ستون که یک المان سازه‌ای است، اهمیت بسیار زیادی در استحکام ساختمان دارد. به‌طورکلی، وال پست انتهایی به 3 حالت قابل‌اجرا است:
- گیره و شاخک : در این حالت وال پست انتهایی از یک گیره که به دیوار پیچ شده است همراه با یک شاخک که درون گیره قرار می‌گیرد استفاده می‌شود.
- ناودانی منقطع : در این حالت، بلوک‌ها به ستون نمی‌چسبند و به‌اندازه حداقل یک‌صدم ارتفاع کف یک‌طبقه تا کف طبقه‌بالایی از مصالحی مانند پشم سنگ ضد رطوبت یا یونولیت برای جداشدن دیوار از ستون استفاده می‌شود. در این حالت میلگرد بستر به ناودانی جوش می‌خورد.
- بست رادیکالی : در این حالت برای اتصال دیوار به ستون از بست رادیکالی یا بست انعطاف‌پذیر U شکل استفاده می‌شود. همچنین در این حالت از میلگرد بستر استفاده نمی‌شود. این اتصالات U شکل سبب مهار حرکت خارج از صفحه و درعینحال ایجاد آزادی حرکت در درون صفحه دیوار می‌شود.
وادار افقی
طبق قوانین موجود در ساختمان‌سازی، اگر ارتفاع سقف 3.5 متر یا بیشتر از این مقدار باشد، باید یک تیرک به عنوان وادار افقی اجرا شود. سازه‌های تیرک مانند وال پست میانی، در کارگاه‌ها از ناودانی یا دو نبشی به‌همراه میلگرد‌هایی ساخته می‌شوند. از قوطی‌های مختلف به جای نبشی و میلگرد استفاده می‌کنند. قیمت وال پست بر اساس نوع مصالح و تعداد میلگرد و نبشی و … تخمین‌زده می‌شود. تیرک یا وال پست افقی از دو طرف به وال پست انتهایی متصل می‌شود. اتصال انتهای تیرک به ستون باید با قابلیت جابجایی در راستای دیوار باشد تا مانعی برای حرکت آزاد قاب خمشی ایجاد نکند.
اجرای وال پست در اسکلت بتنی
برای اجرای وال پست در اسکلت بتنی، باید مراحل زیر انجام شوند
- قالب‌بندی : قالب‌های مورد نیاز برای وال پست را قبل از بتن‌ریزی طبق نقشه موقعیت‌دهی می‌کنند. این قالب‌ها معمولاً شامل فلز تقویت شده هستند و برای نگهداری بتن در محل مورد نیاز و شکل‌دهی به آن استفاده می‌شوند.
- نصب قالب‌ها : پس ازاینکه قالب‌ها طبقه‌بندی شد، آنها را در محل مناسب قرار می‌دهند و با استفاده از انکر بولت یا سایر روش‌ها ، قالب‌ها را به سقف و کف متصل می‌کنند. باید این قالب‌ها به طور صحیح نصب شوند تا بتن بعدی بتواند به‌طور صحیح در آنها ریخته شود.
- نصب وال پست : پس از نصب شدن قالب‌ها، وال پست فلزی در محل مورد نیاز قرار می‌گیرد. این وال پست‌ها معمولاً شامل تیرهای فولادی هستند که به قسمت پایینی و بالایی به ورق‌های اتصال متصل می‌شوند. معمولاً برای اتصال وال پست با ورق‌های اتصال از روش جوشکاری استفاده می‌شود.
- نصب بلوک‌ها : پس از نصب وال پست، بلوک‌های بتنی را در اطراف آن قرار می‌دهند. برای اینکه بلوک را به صورت کامل بتوانند قرار دهند، یک طرف بلوک را به صورت کامل قرار می‌دهند و طرف دیگر بلوک را با استفاده از اره یا ابزارهای مناسب دیگر می‌برند تا محل قرارگیری وال پست را مشخص کنند.
در سازه‌های اسکلت بتنی، معمولا از این روش‌ها برای اجرای وال پست استفاده می‌شوند. البته، هر پروژه ممکن است دارای جزئیات، روش‌های اجرایی و بودجه‌های متفاوتی باشد که بر اساس تخمین قیمت وال پست، باید با توجه به شرایط و نیازهای خاص پروژه، اجرا گردد.
اجرای وال پست در اسکلت فلزی
برای اینکه این ابزار مستحکم‌کننده ساختمان روی اسکلت فلزی استفاده شود، نیاز به جوشکاری برای نصب تیرهای افقی و ستون‌های عمودی خواهد بود. این نوع اجرا ساده است که پس از آن اعمال سایر مصالح ساختمانی انجام می‌شود.
نکات موردتوجه در اجرای وال پست
- بیس پلیت در زیر و روی تیر بتنی و در محل اجرای وال پست، قبل از بتن‌ریزی سقف باید اجرا شود.
- درصورتی‌که قبل از بتن‌ریزی بیس پلیت اجرا نشده باشد، حتماً باید پلیت‌ها را توسط رول بولت به تیرها از بالا و پایین، متصل شوند.
- برای اتصال دیوار به اجزا سازه‌ای قائم مانند ستون، از اتصالات کشویی، ناودانی پیوسته، دونبشی، ناودانی منقطع، بست انعطاف‌پذیر U شکل یا شاخک انتهایی باید استفاده شود.
- در صورت استفاده از ناودانی منقطع در اجرای وال پست، طول آنها حداقل باید حدود ۵۰ سانتی‌متر باشد.
- قبل از جوشکاری وال پست‌ها، حتماً ابعاد داخلی ساختمان اندازه‌گیری شود تا بعد از دیوارچینی، این مورد موجب بروز مشکل نشود.
- حداقل پروفیل مصرفی برای وال پست، نبشی 5 است، اما درنهایت باید بر اساس نقشه‌های مصوب و نظر طراح سازه اجرا شود.
- شاغول بودن و هم‌راستایی افقی وال پست‌ها در هر طبقه حتماً باید توسط ریسمان‌کشی کنترل شود.
- جوشکاری وال پست حتماً توسط فرد صاحب صلاحیت جوشکاری و خبره، انجام شود.
- محل ورق‌های اتصال به کف و سقف بر اساس نقشه به طور دقیق بررسی و تعیین شوند.
- تمامی موارد مربوط به وال پست، قبلاً توسط دستور کار، به مجری یا سازنده ابلاغ شده باشد.
دستمزد اجرا و قیمت وال پست
قیمت وال پست و دستمزد اجرای آن به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ بنابراین برای تخمین هزینه اجرای آن باید عوامل مختلفی مانند دستمزد گروه اجرایی برای اجرای هر مترمربع، ابعاد دیوار، موقعیت جغرافیایی و … را درنظر گرفت و مورد ارزیابی قرار داد. از مهم‌ترین موارد تعیین‌کننده هزینه اجرای وال پست‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.
هزینه نیروی کار و هزینه کلی نصب وال پست
هزینه وال پست در مقایسه با دیگر مصالح ساخت‌وساز، عدد قابل‌توجهی نیست. اجرای صحیح و استاندارد وال پست، تأثیر بسیار زیادی در افزایش ایمنی ساختمان و سازه و در نهایت موجب کمترشدن آسیب‌ها و ضرر‌های مالی و جانی در هنگام حوادثی مانند زلزله می‌شود. کم هزینه بودن وال پست، سازندگان و طراحان را به آن جذب کرده است. این امر باعث استقبال و نگرش مثبت آنان شده است.
نوع وال پست
قیمت نهایی وال پست به مواردی همچون قیمت تمام شده مصالح و متریال مورداستفاده برای تولید وال پست و همین‌طور هزینه اجرای آن بستگی دارد. قیمت این مواد مصرفی که شامل فولاد، فلز و … است بر اساس کیلوگرم و باتوجه‌به قیمت روز محاسبه می‌شوند. در مورد هزینه اجرای آن نیز به دلیل فرایند نسبتاً ساده اجرای آن، قیمت مناسبی دارند. بنابراین، عامل تأثیرگذار بیشترین در قیمت نهایی وال پست، هزینه متریال مورد استفاده است. به دلیل استفاده از نبش‌های کوچک و با وزن کم، این بخش تأثیر زیادی در کل هزینه نخواهد داشت.
متراژ اجرا
متراژ اجرا پروژه از دیگر عوامل تأثیرگذار بر هزینه اجرای وال پست‌ها است. هزینه اجرای آنها به‌صورت مترمربع ارزیابی می‌شود. از طرفی قیمت تمام شده متریال و مصالح مورداستفاده در اجرای وال پست در تعیین دستمزد اجرای هر مترمربع آن مؤثر است. قطعاً هر چه متراژ اجرا پروژه بیشتر باشد، قیمت وال پست نیز افزایش می‌یابد.
زمان اجرای وال پست در ساختمان و تاثیر در قیمت وال پست
مهم‌ترین عوامل زمان لازم برای اجرای وال پست عبارت‌اند از:
نوع وال پست
نوع وال پست‌ها از مهم‌ترین عواملی هستند که زمان اجرای آنها را مشخص می‌کنند. به‌عنوان‌مثال هنگام اجرای وال پست‌های فلزی، ابتدا باید میلگرد بستر اجرا شود و دیوارچینی انجام شود. این مراحل باعث می‌شوند زمان اجرای کار نسبت به اجرای وال مش‌ها افزایش یابد. همچنین ساختار آنها بسیار پیچیده است و اجرای وال پست‌های فلزی نیز نیاز به تخصص و تجربه زیادی دارد. درصورتی‌که این سیستم ساختار بسیار ساده‌تری دارند و برای اجرای آنها نیاز به تخصص بالایی نیست. به همین دلیل افراد نیمه‌ماهر نیز می‌توانند آنها را اجرا کنند. از طرفی برای اجرا نیازی به دیوارچینی و میلگرد بستر حرفه‌ای نیست. این موضوع علاوه بر کاهش هزینه‌ها در کاهش زمان اجرا نیز نقش بسیار مؤثری دارد.
متراژ اجرای پروژه
متراژ اجرای پروژه وال پست نیز از اصلی‌ترین عوامل تعیین‌کننده زمان اجرای آن پروژه است. هر چه متراژ کار گسترده‌تر و بیشتر باشد، باید زمان بیشتری را برای اجرای وال پست در نظر گرفت. از طرفی وال پست‌های فلزی محدودیت اجرا دارند و برای متراژ زیاد باید از اتصالات پیچیده استفاده نمود. این موضوع تاثیر زیادی در تعیین زمان اجرای پروژه دارد. البته وال مش‌ها محدودیت اجرا ندارند و می‌توان به‌سادگی آنها را در متراژ بالا به‌صورت نواری و یا سرتاسری نصب نمود.
وال مش
این سیستم یکی از انواع وال پست است که برای افزایش استحکام بخش‌های غیرسازهای ساختمان مانند دیوارها می‌تواند مورداستفاده قرار گیرد. وال مش‌ها از توری‌های فایبرگلاس ساخته شده‌اند. این محصولات جایگزین مناسبی برای انواع وال پست‌های سنگین موجود هستند؛ زیرا می‌توانند به‌راحتی مقاومت یک سازه را افزایش دهند و درعینحال توجیه اقتصادی بسیار زیادی دارند و در مقایسه با قیمت وال پست، ارزان قیمت‌تر هستند. نحوه نصب وال مش‌ها بر روی دیوار بسیار ساده است. در ابتدا باید نوارهای فایبرگلاس روی دیوار قرار داده شوند، سپس روی آنها با پلاسترهای گچی و سیمانی پوشانده خواهد شد. ترکیب پلاستر گچی و سیمانی با توری فایبرگلاس در دیوار، می‌تواند مقاومت سازه را تا حد زیادی افزایش دهد. به‌ویژه اگر فایبرگلاس کیفیت و مقاومت بالایی داشته باشد.
مزایای وال مش
مزایای استفاده از وال مش، موجب شده تا بسیاری از مهندسین ساختمان‌سازی و افراد متخصص برای مقاوم‌سازی سازه‌ها به این روش روی آورند. توجیه اقتصادی و تأیید آیین‌نامه‌های طراحی ساختمان، این روش را به یکی از بهترین روش‌های مقاوم‌سازی بخش‌های مختلف ساختمان‌های بزرگ و برج‌های مسکونی و تجاری تبدیل کرده است.
- از ساختمان و سازه‌ها در برابر عوامل محیطی مخرب، محافظت می‌کند.
- قیمت مناسب‌تری دارد. به گونه‌ای که ۴۰ تا ۶۰ درصد هزینه‌ها را در مقایسه با روش‌های سنتی، کاهش می‌دهد.
- با این نوع نگهدارنده، تمام وال پست‌های قائم، حذف می‌شوند.
- بهترین جایگزین برای وال پست های میانی است.
- عملکرد آن در تست‌های لرزه‌ای که شبیه سازی زمین لرزه‌های مخرب هستند، در مقایسه با نمونه‌های سنتی، بسیار بهتر بوده. به‌همین‌دلیل، از ترک خوردگی دیوار جلوگیری می‌کند و شدت تخریب را کاهش می‌دهد.
- وزن سبکی دارد و نحوه نصب و اجرای ساده‌ای دارد. به‌همین‌دلیل، سرعت اجرایی آن در مقایسه با مدل‌های سنتی، بیشتر است.
- با انواع سازه‌های آجری، سیمانی، بلوکی، گچی و … سازگار است.
- در زمان نصب و اجرا به مهارهای افقی مانند میلگرد بستر یا بست‌های فلزی و … نیاز ندارد.
تفاوت وال پست و وال مش. آیا قیمت وال پست بیشتر است؟
از اطلاعات ارائه شده مشخص است که هر دو نوع وال پست و وال مش، باعث افزایش مقاومت ساختمان و دیوارهای سازه در برابر شرایط محیطی می‌شوند.
یکی از مهم‌ترین تفاوت‌ها، تفاوت قیمت وال پست و وال مش است. در واقع تفاوت در هزینه نصب آنها است. یکی از دلایل مقرون به صرفه بودن وال مش، حذف شدن مهارهای افقی مانند میلگرد بستر، بست‌های فلزی و … است. همچنین هزینه نصب و اجرای وال‌مش، نسبت به وال پست‌های مرسوم، کمتر است. حذف این عوامل باعث شده است که مراحل جوشکاری و سایر مراحلی که قبلاً لازم بودند، حذف شده و نصب و اجرای وال مش نسبت به وال پست، آسان‌تر باشد. این امر باعث شده تا حتی نیروهای نیمه‌ماهر هم بتوانند وال مش را نصب کنند.
نتیجه‌گیری
از آغاز بشریت تا به امروز، انسان همواره به‌دنبال سرپناهی ایمن برای خود بوده است. زلزله، طوفان، و بادهای شدید می‌توانند انسان را به سمت تلاش بیشتر برای دستیابی به اهدافش سوق دهند و باعث پیشرفت و افزایش دانش او شوند. یکی از روش‌های بسیار موثر برای افزایش استحکام سازه استفاده از وال پست‌ها است که به گونه‌ای طراحی شده‌اند تا نیرو وارده به دیوار را به صورت یکنواخت توزیع کنند و به ستون‌های اصلی متنقل کنند به‌جای اینکه دیوارها فرو بریزند. یکی دیگر از روش‌های موثر استفاده از وال مش‌ها است که نسبت به وال پست مقرون‌به‌صرفه‌تر و راحتی بیشتری در نصب دارند.
جنس مش ها از چیه؟
سلام ، مش ها از جنس فایبرگلاس هستند که از الیاف شیشه ای ساخته شده اند و ساختاری توری شکل و مشبک دارند و وزن آن ها سبک است. این نوع مش ها از مقاومت کششی بالایی برخورد دار بوده و انعطاف پذیری بالایی دارند و همچنین در برابر خوردگی مقاوم اند و خاصیت رسانایی الکتریکی دارند و ضد آب هستند و برخی از آن ها خاصیت ضد قلیا دارند که اغلب برای پلاستر سیمانی از آن ها استفاده می شود.
با سلام و درود ، ارزان ترین نوع وال پست کدام است؟
وال پست ها به طور کلی به سه دسته تقسیم می شوند. دسته اول که قدیمی ترین نوع آن است وال پست فلزی بوده که ابتدا وال پست را با آن می شناختند. پس از آن وال پست الیافی و وال مش وارد بازار شد که امروز وال مش به دلیل قیمت مناسب به عنوان ارزان ترین نوع وال پست شناخته شده اند.