کشور ایران در منطقه ای زلزله خیز واقع شده و این امر ایجاب میکند طراحی ساختمان ها از نظر مهار لرزه ای اهمیت زیادی بیابد. در زمین لرزه سال 97 که کرمانشاه را تحت تاثیر قرار داد، خسارات مالی و جانی بسیاری به ساختمان ها و زیرساخت ها وارد گشت که برخی از آنها به هیچ وجه قابل جبران نبودند. بررسی دلایل تخریب در طی این زمین لرزه نشان داد که غفلت از اجزای غیر سازه‌ای ساختمان میتواند خطر بروز مجدد چنین مشکلاتی را ایجاد کند. در واقع، هستند سازه های زیادی که به خوبی طراحی و اجرا شده اند؛ اما اجزای غیر سازه ای که در ارتباط با آنها قرار دارند، اینطور نیستند.
در چنین شرایطی، ساختمان نمیتواند عملکرد مناسبی در برابر زلزله و حتی وزش بادهای شدید از خود بروز دهد. علت هم عدم اجرای وال پست به شکل صحیح و مناسب است. اینگونه بود که مقوله مهارسازی دیوارها با کمک وال پست و سیستم جدیدتر آن، یعنی وال مش مورد توجه قرار گرفت و ضوابطی در این باره منتشر و ابلاغ شد. در این مقاله به معرفی وال مش و نحوه اجرای آن توسط شرکت ایران وال مش خواهیم پرداخت. همراه ما باشید.
وال مش جایگزینی نوین برای وال‌های پست سنتی و فلزی
سیستم وال مش با توجه به مزایایی که دارد، جایگزینی خوب برای وال پست های مرسوم است؛ اما این سیستم چیست؟
وال مش که جدیدترین روش مهار لرزهای در ساختمان‌ها و به عبارتی، نسل امروزی تر وال پست های آشناست، در مستحکم سازی اسکلت بتنی و فولادی کاربرد دارد. این سیستم با نصب در دیوارها، آنها را در برابر حوادثی مانند زلزله تقویت میکند. با قرار دادن نوارهای فایبرگلاس روی سطح دیوارها و پوشاندن آنها با یک لایه پلاستر مناسب، ساختاری کامپوزیتی از جنس سیمان با مقاومت بالا به دست می‌آید. استفاده از این محصول را میتوان راهکاری جدید جهت مهار لرزهای اجزای غیر سازه ای، از جمله دیوارها دانست.
به کمک این راهکار و با قرار دادن نوارهای مش از جنس فایبرگلاس روی دیوار مورد نظر بعلاوه اجرای پلاستر معدنی روی سطح آن میتوان به کامپوزیتی سیمانی و قدرتمند دست یافت که نقش افزایش استحکام دیوار در مقابل زلزله را ایفا میکند. و اما بپردازیم به این که وال مش چگونه جایگزین وال پست فلزی و سنتی شده است. به طور کلی و در یک نگاه، وال مش نیز همان کاری را انجام میدهد که وال پست بر عهده دارد.
این سیستم نیز با متصل سازی تیغه‌ها و دیوارهای غیر باربر به اسکلت ساختمان، مهار لرزهای آنها را تامین میکند. تفاوت این سیستم با نوع سنتی تر آن، یعنی وال پست فلزی، این است که وال مش، عملکرد مذکور را با کیفیت بالاتر و نقاط ضعف کمتری ارایه میدهد. در واقع، مزایای وال مش هستند که آن را به گزینه بهتری در مقایسه با نوع فلزی وال پست تبدیل میسازند.
استفاده از وال مش با تأیید سازمان نظام مهندسی و استاندارد 2800 در ساختمان‌ها
آیین‌نامه‌های منتشر شده توسط سازمان نظام مهندسی در زمینه طراحی و اجرای ساختمان‌ها تعیین‌کننده اصول و مقررات حکم مرجعی دارند. این آیین‌نامه‌ها، موارد مهمی را در خصوص استحکام بنا در مواجهه با زلزله مورد بررسی قرار داده‌اند. یکی از این موارد، مبحث استفاده از وال پست به منظور افزایش مقاومت ساختمان در برابر زلزله می‌باشد.
اجرای وال پست در آیین‌نامه 2800 کاملا مورد تایید بوده و جزو ضروریات عملیات ساختمان سازی است. با وجود نقاط ضعف و چالش‌های موجود در اجرای روش سنتی (اجرای وال پست فلزی)، این روش تقریباً به تدریج جای خود را به روش نوین‌تری به نام وال مش داده است. در آیین‌نامه‌های اخیر، استفاده از وال مش به جای روش سنتی توصیه شده و این روش دارای تاییدیه کامل از سازمان نظام مهندسی کشور است.
از چه موادی برای اجرای وال مش استفاده میشود؟
وال مش برای اجرا به مصالح زیر نیازمند است:
- توری وال مش (در دو دسته بندی فایبرگلاس و مش فایبرگلاس) : مش فایبرگلاس معمولی برای شرایط عادی مورد استفاده است؛ اما نوع مقاوم به قلیا در شرایط قلیایی نیز پاسخگوست . این دو نوع مش دارای گرماژ متفاوتی بوده و انتخاب گزینه مناسب از بینشان باید بر اساس جزییات اجرایی انجام شود.
- پلاستر وال مش (در دو دسته بندی پلاستر سیمانی و گچی) : در نقش پوشش وال مش به کار میرود و بسته به شرایط پروژه از میان دو نوع مذکور انتخاب می شود.
- پروفیل نبشی و ناودانی : جهت مهار لبه های دیوار به کار رفته و ابعاد مختلفی را در بر میگیرند.
- چسب پایه اپوکسی : به منظور تثبیت پروفیل ها روی دیوار مورد استفاده قرار میگیرد.
گزینه برتر برای ساختمان‌های بدون نیاز به وال پست
در مواردی همچون عدم اجرای وال پست در هنگام ساخت ساختمان و یا بازسازی ساختمان هایی که وال پست ندارند، از وال پست فلزی نمی‌توان استفاده کرد و تنها گزینه، اجرای وال مش است. علت چیست؟
سیستم وال مش یک مزیت فوق‌العاده دارد: امکان اجرا در ساختمان های از پیش اجرا شده که مجهز به وال پست نبوده و نیازمند تجهیز هستند؛ آن هم با حداقل میزان تخریب. در سیستم سنتی وال پست که شامل نوع فلزی آن می شود، نه تنها عملیات تجهیز ساختمان‌های فاقد وال پست باید با کمک اکیپ متخصص و ماهر صورت گیرد؛ بلکه در هر صورت، تخریب بنا عملا اجتناب ناپذیر است و در مقیاس نسبتا زیادی رخ میدهد.
مسلما با وجود چنین شرایطی، اجرای وال پست فلزی در یک ساختمان بدون وال پست امکان ندارد. در مقابل، وال مش سیستمی است که عملیات اجرایش را میتوان پس از پایان فرایند ساخت دیوارها نیز انجام داد. با استفاده از این سیستم، تنها نیاز است که لایه رویی سطح دیوار برداشته شده و شبکه الیاف روی دیوار قرار بگیرد. سپس با استفاده از روش‌های مهندسی مکانیکی، شبکه مذکور در مکان مورد نظر تثبیت و پوشش داده میشود.
۵ دلیل برتر برای انتخاب وال مش در ساختمان‌ها
مسلما ترجیح یک سیستم نوین تنها در صورتی نسبت به نوع سنتی آن منطقی است که دلایل قابل قبولی داشته باشد. بر این اساس، دلایلی که سبب میشوند وال مش انتخاب بهتری نسبت به وال پست فلزی باشد، عبارتند از:
اجرای وال مش بدون نیاز به نیروی اجرایی متخصص
اجرای سیستم وال پست نوین که با نام تجاری وال مش و در آیین نامه با عنوان شبکه الیاف شناخته میشود، بسیار ساده تر از اجرای نوع سنتی تر آن، یعنی وال پست فلزی است. وال پست های فلزی که نوع سنتی وال مش هستند، در زمان انجام اتصالات، فرایند چالش برانگیزی پیش روی اکیپ اجرایی قرار میدهند. چرا که اتصالات مورد نیاز این سیستم، چه از نوع پیچی و چه جوشی، دارای اهمیت ویژه است.
بدین شکل که اگر اتصال یک بخش از کار به نحو صحیح انجام نشود، خسارات زیادی در پی خواهد داشت. در مقابل، سیستم وال مش، چنین مشکلی ندارد؛ زیرا اتصالات پیچیدهای در آن به کار نمیرود. با توجه به سادگی فرآیند اجرای این سیستم، یک اکیپ کارگران ساده بدون نیاز به تخصص و مهارت خاصی قادر به اجرای آن هستند. در این روش، شبکه الیاف به وسیله میخ یا گیره روی دیوار نصب میشود و پوشش مورد نیاز با استفاده از پلاستر روی آن اجرا میشود. عملیات تهیه و اجرای پلاستر روی شبکه الیاف هم کار سختی نیست و با استفاده از دو روش دستی یا پاششی صورت میگیرد.
کاهش هزینه‌ها در مقایسه با وال‌های پست
در دنیای ساخت و ساز، بهبود هزینه‌ها و بهره‌وری در اجرای پروژه‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. انتخاب روش‌های مناسب و اقتصادی برای اجرای پروژه‌های ساختمانی میتواند تأثیر زیادی بر هزینه‌ها و زمان اجرا داشته باشد. استفاده از وال مش یکی از روش‌های اقتصادی در ساختمان‌نگاری است. این روش به عنوان یک روش ساختمانی نوین توسط سازمان نظام مهندسی تایید شده است. وال مش تفاوت‌های مهمی با وال پست های سنتی دارد. از جمله مهم‌ترین این تفاوت‌ها میتوان به عدم نیاز به مصالح گران‌قیمت مانند فولاد اشاره کرد. وال پست سنتی از فولاد برای تقویت سازه‌های خود استفاده میکنند که هزینه‌های بالایی را به دنبال دارد. اما وال مش از شبکه الیاف به عنوان مصالح اصلی خود استفاده میکند و نیازی به فولاد و میلگرد بستر ندارد.
این عدم نیاز به مواد گران‌قیمت و تجهیزات اضافی نه تنها هزینه‌های مواد اولیه را کاهش میدهد، بلکه همچنین موجب میشود که مدت زمان اجرای پروژه به شدت کاهش یابد. عدم نیاز به وادارهای عمودی و افقی نیز باعث میشود که اجرای پروژه به سادگی توسط اکیپ‌های کم‌تخصص انجام شود. به طور کلی، وال مش به عنوان یک روش ساختمانی مقرون به صرفه شناخته میشود که میتواند به کاهش هزینه‌ها و بهبود بهره‌وری در اجرای پروژه‌های ساختمانی کمک کند. این انتخاب به‌خصوص در پروژه‌هایی که هزینه‌ها و زمان محدودی دارند، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
اجرا سریع تر و کاهش مدت زمان نسبت به وال‌های پست
عامل دیگری که معمولا ذهن دست اندرکاران ساخت و ساز را درگیر خود میکند، مدت زمان اجرای پروژه است. مدتی که یک پروژه به طول می انجامد، در موفق بودن یا نبودن آن نقش مهمی دارد. پروژهای که در مدت زمان کمتر به پایان برسد، نفع اقتصادی به همراه خواهد داشت. از این رو، اکثر پیمانکاران مایلند به نحوی پروژه را زودتر به پایان برسانند. البته این زودتر به نتیجه رسیدن نباید به قیمت از دست رفتن دو فاکتور مهم دیگر، یعنی کیفیت و به صرفه بودن شود. کوتاه شدن زمان پروژه، وقتی ارزشمند است که نه از نظر کیفی افت داشته باشد و نه هزینه ها افزایش پیدا کند. گزینه ای که حفظ دو فاکتور دیگر را تضمین نموده و فاکتور زمان را به نفع پروژه تحت تاثیر قرار میدهد، وال مش است.
وال مش در مدت زمان کوتاه تری نسبت به وال پست سنتی قابل اجراست. برای سوار کردن وال مش، تنها کافی است سطح یکنواختی از پلاستر مناسب با پروژه روی دیوار باشد تا شبکه مش روی آن جای بگیرد. بعد از این که مش کار گذاشته شد، نوبت به اجرای دومین لایه پلاستر می‌رسد که به طور مستقیم روی آن قرار داده میشود. سپس نبشی ها در محل خود قرار میگیرند . در مقایسه با سیستم وال پست فلزی، وال مش بدون نیاز به جوشکاری عمل میکند و از وادار و میلگرد در اجرای آن استفاده نمی‌شود. این مراحل نیز به سرعت انجام میشوند و زمان زیادی را اشغال نمی‌کنند. مسلما حذف شدن تجهیزات اضافی، مدت زمانی که به نصب آنها اختصاص می یابد را نیز حذف میکند و بدین ترتیب، نصب وال مش با سرعت به مراتب بیشتری انجام خواهد شد.
راهکار نوین وال مش با حذف میلگرد بستر و سازه‌های عمودی و افقی
میلگرد بستر، نقش تقویت بستر دیوار را دارد و به این منظور در ساختار آن جای میگیرد. این میلگرد از فلز تولید میشود و قطعات آن دارای مفتول هستند. مفتول ها در دو جهت طولی و عرضی، میلگرد را تشکیل میدهند و معمولا به دو صورت به یکدیگر اتصال می یابند: خرپایی یا نردبانی. میلگرد بستر، به عنوان یک وسیله مستحکم‌سازی، در لایه‌های میانی دیوارها استفاده میشود. این میلگرد به طور معمول به حد زیادی از ریسک تخریب و ریزش دیوارها جلوگیری میکند. اما باید توجه داشت که کار گذاشتن میلگرد در مکان‌های مورد نیاز ممکن است فرآیندی زمان‌بر باشد که مدت زمان کل پروژه را افزایش میدهد.
از سوی دیگر، خود میلگرد و تجهیزات مورد نیاز برای نصب و تثبیت آن، هزینه کل را تحت تاثیر قرار میدهند. در سیستم مهارسازی با کمک شبکه الیاف، استفاده از میلگرد ضرورتی ندارد و بدون آن میتوان مهارسازی را به طور کامل انجام داد. موارد بعدی، وادارها هستند. وادارها در دو نوع عمودی و افقی برای تجهیز دیوار به وال پست فلزی کاربرد دارند. در سیستم سنتی، این عناصر نقش اساسی ایفا میکنند و استفاده از آنها ضروری است.
نصب وادارها دشواری خاص خود را داشته و چالش برانگیز به شمار میرود؛ چرا که باید از جوشکاری در این راستا استفاده کرد و سایر موارد، مثل ایجاد سوراخ و نصب پلیت بتن در کنار نیاز به ایجاد لایه ضد زنگ نیز به پیچیدگی کار اضافه میکنند. اگر وادارها حذف شوند، تمام مشکلات مربوط به اجرای آنها نیز برطرف خواهد شد. در سیستم وال مش، دقیقا چنین اتفاقی میافتد. وال مش بدون نیاز به وادار اجرا میشود و جالب این که بدون اجرای این وادارها، هیچ محدودیتی هم طول دیوارهای مورد نظر را متوجه نخواهد ساخت.
اجرای وال مش در ساختمان‌های بدون نیاز به تخریب دیوارها
استفاده از سیستم وال مش قادر است دیوارهای بدون وال پست را مستحکم و مقاوم کند. این روش به دلیل سادگی اجرا و کمترین میزان تخریب، انتخابی مناسب برای تقویت این دیوارها محسوب میشود. در مقابل، وال پست فلزی که با روش سنتی‌تر اجرا میشود، نیاز به نیروهای متخصص دارد و همچنین تخریب زیادی را در بر میگیرد. به همین دلیل، اجرای وال پست فلزی پس از ساخت دیوار امکان‌پذیر نیست.
در سیستم وال مش، عملیات اجرا پس از ساخت دیوار انجام میشود. در این روش، وال مش بعد از حذف لایه رویی دیوار بر روی صفحه دیوار جای میگیرد و با کمک مهارهای مکانیکی در محل خود محکم میشود. این ویژگی امکان اجرا در مرحله پس از ساخت دیوار، را به یک گزینه جذاب برای تقویت ساختمان‌های قدیمی و بدون وال پست تبدیل کرده است. از این طریق، دیوارهای موجود می‌توانند با کمترین نقصان و تخریب مجدد تقویت شوند و مقاومت خود را در برابر عوامل مختلف مانند زلزله افزایش دهند.
راهنمای مراحل اجرای وال مش و طریقه اجرای این سیستم ساختمانی
اجرای وال مش توسط شرکت وال مش ایران دارای سیکل کاری به ترتیب زیر است:
- در مرحله اول، نقشه‌های معماری از کارفرما دریافت میشوند. سپس، کارشناسان مربوطه نقشه‌ها را به دقت برای بررسی فنی مورد بررسی قرار میدهند. کلیه محاسبات لازم نیز بر اساس شرایط پروژه انجام میگردد.
- برگزاری جلسه با کارفرما و عقد قرارداد : بعد از بررسی نقشه ها و جزییات آنها، یک قرارداد با مضمون اجرا و طراحی وال مش بین دو طرف منعقد میگردد.
- طراحی وال مش : کارشناسان شرکت با توجه به شرایط پروژه، وال مش را به شکل مورد نیاز طراحی نموده و نقشه جانمایی آن را که دارای جزییات اجرایی است، ارایه میدهند.
- تامین مصالح وال مش: ساختار وال مش از توری فایبرگلاس، پوشش (ملات)، ناودانی یا نبشی، چسب اپوکسی و … تشکیل میشود. لیست مصالح مورد نیاز برای اجرا و مقدار آنها توسط متره در این مرحله تهیه و تمام موارد تامین میشود.
- در مرحله نصب وال مش، مجری سیستم نقشه‌های فنی ارائه شده توسط طراح و تمامی جزئیات مورد نیاز را دریافت میکند. سپس، با توجه به برنامه‌ریزی معمولی، به اجرای وال مش می‌پردازد.
چگونه می‌توانید هزینه‌ها را محاسبه کنید؟
بعد از طراحی وال مش، انجام مراحل متره و برآورد متریال‌های مورد نیاز شامل توری وال مش، پلاستر وال مش، تعیین ابعاد و تعداد نبشی‌ها انجام میپذیرد. سپس، مقدار متریال محاسبه شده و با توجه به قیمت واحد و قیمت روز متریال، هزینه کل اجرای وال مش که شامل هزینه متریال و دستمزد اجرا محاسبه میشود و به کارفرما ارائه میشود. مقدار این هزینه معمولا از فاکتورهای زیر تاثیر میپذیرد:
- ابعاد و ضخامت کار
- متراژ و موقعیت جغرافیایی پروژه
- نوع سازه
- روش کارگذاری
- دستمزد اکیپ اجرایی بر اساس سختی کار
زمان بندی پروژه‌های اجرای وال مش
مدت زمان اجرای وال مش بسته به متراژ پروژه و تعداد نیروی اجرایی در محیط پروژه متفاوت است، اما به طور کلی نسبت به وال پست فلزی یا سنتی، زمان کمتری نیاز دارد. این مدت زمان به عوامل زیر بستگی دارد:
- متراژ پروژه
- روش اجرا
- تعداد افراد اکیپ اجرایی
نتیجه گیری
زمین‌لرزه‌ها باعث تخریب قابل توجهی در اجزای غیرسازه‌ای میشوند. اطلاعیه ضوابط فنی از سوی سازمان نظام مهندسی، انطباق پروژه را ضروری می‌سازد. بر اساس همین ضوابط، وال مش بهترین جایگزین وال پست در ساختمان بوده و همچنین اجرای آن مورد تایید مقررات ملی ساختمان و آیین نامه 2800 است. شرکت وال مش ایران، با رعایت الزامات فنی و اجرایی، طراحی و اجرای این سیستم را با کیفیت برتر به اتمام می‌رساند. مراحل این فرایند، از زمان دریافت مدارک تا پایان اجرا زیر نظر کارشناسان انجام می شوند.